Wat is zelflevering? En hoe het voor lokale en regionale overheden werkt

Zelflevering is een term die alsmaar vaker opduikt. Steeds meer lokale en regionale overheden verkennen de mogelijkheden van zelflevering om bepaalde beleidsdoelstellingen te realiseren. Maar wat houdt zelflevering precies in? Wat zijn de voordelen ervan? En wat heb je nodig om te starten? In deze blog ga ik dieper in op de meest gestelde vragen rondom zelflevering. En vertel ik hoe zelflevering voor jou kan werken.

Wat is zelflevering?  

Het woord “zelflevering” zegt het eigenlijk al. Je bent zelf de leverancier van je benodigde energie. Je zit zelf aan de knoppen waar je de  (lokale en duurzame) energie vandaan haalt. Die energie heb je of zelf geproduceerd of koop je ergens in. Bijvoorbeeld van een (lokale) producent of van de energiebeurs. Als ik het zou moeten definiëren, dan kom ik tot de volgende — eigenlijk simpele — definitie:  

“Zelflevering is: het als lokale of regionale overheid aan jezelf leveren van energie” 

Waarom is zelflevering relevant?  

Laten we eerlijk zijn. Met het inkopen van energie op de traditionele manier is het lastig om beleidsdoelstellingen vanuit het Klimaatakkoord of Regionale Energiestrategieën te realiseren. Onderaan de streep weet je namelijk niet precies waar de energie vandaan komt. Met zelflevering heb je die regie wel. 

• Zelflevering biedt lokale en regionale overheden de vrijheid en flexibiliteit om zelf te bepalen waar ze energie inkopen. Je kunt bijvoorbeeld eenvoudig 100% groene energie inkopen van projecten of producenten uit je eigen gemeente. 
• Zelflevering draagt bij aan het economische vliegwiel. Investeren in lokale opwekking van energie kan leiden tot minder afhankelijkheid van grote energiebedrijven, besparingen op energiekosten en nieuwe kansen voor energiecoöperaties, lokale ondernemers en werkgelegenheid. 
• Je hoeft bij zelflevering geen Europese aanbesteding op te starten voor de inkoop van energie en je zit niet vast aan een partij. Mogelijk moet je voor de diensten die je wilt inkopen wel aanbesteden. 
• Je creëert meer autonomie, omdat je minder afhankelijk bent van buitenlandse partijen. 

Ondanks de bovengenoemde voordelen heeft, merk ik in de praktijk dat er nog heel veel overheden terughoudend zijn als het over zelflevering gaat. Logisch, omdat zelflevering een nieuw concept is in de energiemarkt. Het vraagt om een mindshift, omdat het om een totaal andere manier van inkopen gaat.  

Sommige energie inkoop verantwoordelijke partijen vragen zich af: “Mag dit? Kan dit? Wat zijn de risico’s? Hoe krijgen we het georganiseerd?”. Ik merk dat regionale en lokale overheden er de voordelen van inzien en dat zelflevering helpt om beleidsdoelstellingen te realiseren. Maar ze worstelen met de vraag wat zelflevering concreet voor hen betekent en hoe ze het in de praktijk brengen. Daar wil ik je graag bij helpen.  

Hoe breng je zelflevering in de praktijk?  

Om zelflevering in de praktijk te brengen, zijn er eigenlijk twee verschillende smaken: 

• Je doet het helemaal zelf; 
• Je besteed het uit aan een ESP. 

Binnen deze keuze, bestaat ook nog de mogelijkheid om samen te werken met een Energy Service Provider (ESP). Een ESP heeft ervaring met zelflevering, heeft verregaande kennis in huis en levert diensten om jou te ondersteunen om als leverancier te opereren. Ze ontzorgen je bijvoorbeeld bij de gehele  inkoopstrategie, administratieve processen (EDSN), facturatie en risicobeheersing.  

Wil je van start, dan zijn er een aantal dingen die je moet regelen:  

1. Registratie als  energieleverancier: Jouw organisatie registreren als energieleverancier is eigenlijk het meest kritieke pad in het hele go-live proces wat betreft doorlooptijd. Het is geen complex proces maar vaak ben je hier twee maanden mee bezig.  
2. Toegang tot de markt: Om energie te kunnen inkopen, heb je toegang nodig tot de EPEX/APEX markt. Dat kan met het ENTRNCE platform. We richten het platform met jouw aansluitingen voor je in.
3. Backoffice applicatie: Een dergelijk systeem is handig als je een veelvoud van aansluitingen hebt. Het vergemakkelijkt dan de communicatie met de centrale systemen binnen de energiemarkt in Nederland en kan ook factureren genereren.  
4. Forecasting: Vanzelfsprekend moet je als leverancier ook kunnen voorspellen hoeveel energie je gaat opwekken en leveren. Dit kan handmatig of geautomatiseerd gebeuren, maar het is in ieder geval belangrijk om een goede voorspelling te doen om de energievraag en -aanbod op elkaar af te stemmen. 

Het proces van de besluitvorming tot aan operationeel zijn hoeft dus niet lang te duren. Binnen enkele maanden kan je als gemeente van start met  zelflevering.  

Bekijk ook: On-demand webinar: Lokaal groene energie inkopen in de praktijk

Wanneer kan je starten met zelflevering? 

Het moment om te starten met zelflevering is in principe als je huidige energiecontract afloopt. Een energiecontract dat in de nabije toekomst afloopt, is hét moment om te bepalen of je energie op dezelfde manier blijft inkopen of kiest voor een andere oplossing die beter aansluit bij de doelstellingen.  

Er is echter ook een mogelijkheid om binnen je huidige contract alvast te starten met zelflevering. Vaak biedt een contract namelijk binnen een bandbreedte de flexibiliteit om een aantal aansluitingen over te zetten. Dit kan je helpen in je beslissingsproces: je kunt geleidelijk kennismaken met zelflevering en hebt meer tijd en ruimte om je voor te bereiden. Zo kun je alvast oefenen, leren, en benodigde zaken regelen terwijl je nog in je huidige contract zit. Dit kan het proces van overstappen naar zelflevering vereenvoudigen en versnellen.  

Zelflevering is minder spannend dan je denkt 

Ondanks dat zelflevering een nieuw begrip is in de energiemarkt, is het minder spannend dan je misschien denkt. Het is geen rocketscience en nog beter: je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Het is namelijk al bewezen dat zelflevering werkt. Er zijn in Nederland al een aantal gemeenten die zelflevering succesvol toepassen.  

Een voorbeeld hiervan is de Achterhoek. Zij zijn 5 jaar geleden, gestart met zelflevering in de praktijk. Mocht je willen weten hoe zelflevering bij hun in de praktijk heeft uitgepakt, dan is deze case study iets voor jou. Zij delen graag hun verhaal met je.